- जगत वाशिष्ठ
कैलाली । थारु समुदायको बसोबास रहेको धर्मापुरस्थित महेन्द्र शिशु माविमा आधुनिक पुस्तकालय बन्ने भएको छ। विद्यालय वि.सं. २०१८ मै स्थापित हो। अब यसले सुविधा सम्पन्न पुस्तकालय र ई–लाइब्रेरी पाउनेछ। उद्देश्य स्पष्ट छ—विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर सुधार गर्नु ।
यो परियोजना गगन फाउन्डेसनको संयोजनमा अघि बढ्दैछ। नेपाल लाइब्रेरी फाउन्डेसनले प्राविधिक जिम्मेवारी लिएको छ। अफ्रिकास्थित रुपारेलिया फाउन्डेसन मुख्य सहयोगी बनेको छ। यसअघि दुई विद्यालयमा पुस्तकालय स्थापना भइसकेको छ। यो तेस्रो हो।
नयाँ पुस्तकालयमा विज्ञान, साहित्य, दर्शन, भाषा, कला र राजनीति लगायतका विषयका पुस्तकहरू रहनेछन्। ई–लाइब्रेरीमार्फत विद्यार्थीले १० हजारभन्दा बढी पुस्तक पढ्न सक्नेछन्। त्यस्तै कम्प्युटरहरू पनि उपलब्ध गराइनेछ।
धर्मापुरको यो सामुदायिक विद्यालयमा थारु, दलित र निम्न आय भएका किसान परिवारका विद्यार्थी पढ्छन्। पुस्तकालय निर्माण पुसभित्रै सक्ने लक्ष्य राखिएको गगन फाउन्डेसनका संरक्षक हिक्मत थापाले बताए।
उहाँका अनुसार युगान्डाका लागि नेपालका वाणिज्यदूत सुधीर रुपारेलियाले ७ लाख ५ हजार रूपैयाँ सहयोग पठाइसकेका छन्। अन्य दाताबाट पनि पुस्तक, कम्प्युटर र नगद सहयोग आउने अपेक्षा छ।
जानकी गाउँपालिकाका अध्यक्ष गणेश चौधरीले पालिकाले आवश्यक सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन्। थापाको पहलमा यसअघि अरुणोदय मावि खैरिफाँटा र वीरेन्द्र विधामन्दिर मावि टीकापुरमा पनि यस्तै पुस्तकालय स्थापना भइसकेका छन्।
विद्यालयका प्रधानाध्यापक खगेन्द्र उपाध्याय पुस्तकालय व्यवस्थित भएमा शिक्षण सिकाइलाई सकारात्मक प्रभाव पर्ने बताउँछन् । पुस्तकालय व्यवस्थित भएमा शिक्षक दक्षता बृद्धि हुने, ज्ञानमा नविकरण भैरहन पाइने भएकाले यसबाट विद्यालयमा नयाँ उत्साह थपिएको उनको भनाई छ । उनी शिक्षक, विद्यार्थी र अभिभावकलाई फुर्सदको समयमा पुस्तकालयमा अध्ययन गर्ने अवसर पैदा हुने र टोल समुदायमा पनि पठन संस्कृति बढ्ने आशा व्यक्त गर्दछन् ।
प्रअ उपाध्याय भन्छन्, “यो विद्यालय ग्रामीण क्षेत्रमा भएकाले बाक्लो वस्तिको बीचमा रहेको कैलाली जिल्लाको जानकी गाउँपालिकाको केन्द्रमा सबैलाई पायक पर्ने ठाउँमा छ । पूर्व प्रअ र पूर्व व्यवस्थापन समितिको पालामा स्थापना गरेको पुराना किताब कम प्रयोग हुने भएकाले ईपुस्तकालय (इलाइब्रेरी)को पनि सँगसंगै अवधारणा ल्याइएको छ ।”
उनले धेरै वर्षदेखि विद्यालयमा संकलन भएका पुस्तकहरुलाई व्यवस्थित बनाउने योजना बनाएको बताए । पुस्तकालय भुईतलामा सबैको आँखा पर्ने ठाउँमा राखिएको र समुदायका बालबालिकामा पठन संस्कृति बढाउन समुदायबाटै सकारात्मक सन्देश दिनलाई पनि जनचेतना जगाइने प्रअ उपाध्यायले जनाए ।
